GEÇİCİ KORUMA SAĞLANAN YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ
Başvuru Şartları:
Geçici koruma sağlanan yabancılardan, aşağıda belirtilen şartları taşıyanları çalıştırmak üzere yapılan başvurular kabul edilir;
- Yabancının geçici koruma kapsamında olduğunu belirten geçici koruma kimlik belgesinin / yabancı tanıtma belgesinin ve yabancı kimlik numarasının olması gerekir.
- Çalışma izni başvurusunun yapıldığı tarih itibarıyla en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması gerekir.
- Geçici koruma kaydına göre, yabancıya kalma hakkı sağlanan ilde çalışmak üzere başvuru yapılması gerekir.
- Ön izin alma zorunluluğu olan mesleklerde çalışacak geçici korunanların, ilgili Bakanlıklardan Ön izin belgesinin alınmış olması gerekir.
- Geçici koruma sağlanan yabancının başka bir işverenin yanında çalışmak üzere düzenlenen çalışma izninin ya da bu yabancı için daha önce yapılmış, sonuçlanmayan bir başvurusunun bulunmaması gerekir.
Başvuru Usulü:
⇒ Çalışma izni başvurusu, geçici koruma sağlanan yabancıları çalıştıracak işverenler tarafından yapılır.
⇒ Başvuru, E-Devlet kapısı üzerinden on-line olarak otomasyon sisteminde, geçici koruma kapsamındaki yabancılar için ayrılan modül seçilerek yapılır.
⇒ Otomasyon sisteminde işveren kaydı olmayanlar öncelikle işveren kaydı oluşturmalıdır.
⇒ Otomasyon sistemine yabancının kimlik numarası girildikten sonra sorgulama yapılarak, yabancıya ait nüfus bilgileri getirilir.
⇒ Yapılan sorgulamada; yabancının geçici koruma kapsamında olduğu, başvurunun yapıldığı tarih itibariyle en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulduğu, İçişleri Bakanlığı kayıtlarından teyit edilemezse otomasyon sisteminde işleme devam edilemeyeceği uyarısı alınır.
⇒ Geçici korunan yabancının çalışacağı adres bilgisinin sisteme girilmesi esnasında seçilen il ile yabancıya geçici koruma kapsamında kalma hakkı sağlanan ilin kodunun uyuşmaması halinde, otomasyon sisteminde işleme devam edilemeyeceği uyarısı alınır.
⇒ Yabancıya ve işverenine ait bilgilerin otomasyon sistemine eksiksiz girilmesi ve yabancı ile işveren arasında düzenlenen iş sözleşmesi ve yabancının fotoğrafının taratılarak sisteme yüklenmesi zorunludur.
⇒ Geçici koruma sağlanan yabancının daha önce yapılmış değerlendirme aşamasında bir başvurusunun bulunması halinde, otomasyon sisteminde işleme devam edilemez.
⇒ Çalışma izin başvurusunun otomasyon sistemi üzerinden on-line yapılması yeterli olup, Bakanlığa kâğıt ortamında herhangi bir belge gönderilmesine gerek yoktur.
⇒ Geçici koruma kapsamında kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan yabancılar, vergi numaraları olması kaydıyla işyerinin kuruluş işlemlerinin tamamlanması sonrasında, şirketler için ticaret sicil gazetesi, gerçek kişi tacirler ile esnaf ve sanatkârlar için ilgili oda sicil kayıt belgesi gibi işyerinin faaliyetini gösterir belgelerin başvuru esnasında otomasyon sistemine yüklenmesi suretiyle, çalışmaya başlamadan önce çalışma izni almak zorundadırlar. Yetkili idarelerce, işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilirken yabancının çalışma izninin bulunması koşulu aranmaktadır.
Çalışma İzni Başvurularının Değerlendirilmesi:
Bakanlıkça, çalışma izni başvuruları aşağıda belirtilen hallerde reddedilir;
- İşyerinde geçici koruma kapsamında çalışan sayısının, aynı işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde onunu geçmesi halinde,
- Başvurunun, özel kanunları ile yalnızca Türk vatandaşları tarafından icrasına izin verilen iş ve meslekler için yapılmış olması halinde,
- Sağlık meslek mensupları için Sağlık Bakanlığından, eğitim meslek mensupları için Milli Eğitim Bakanlığından ve Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığından ön izin alınmaması halinde,
- Değerlendirme kriterlerinin karşılanmaması halinde,
- İlgili mercilerin olumsuz görüşünün bulunması halinde.
Çalışma İzin Belgesi ve Bildirim:
⇒ Çalışma izni başvurusuna ilişkin Bakanlıkça yapılan değerlendirmenin sonucu, geçici koruma sağlanan yabancıyı çalıştırmak isteyen işverene ve İçişleri Bakanlığına on-line olarak bildirilir.
⇒ Talebi uygun görülen geçici koruma sağlanan yabancı için Bakanlıkça oluşturulan çalışma izni, otomasyon sisteminde “Başvuru Takip” kısmında görüntülenebilecektir. Ayrıca, yabancı adına Bakanlıkça düzenlenen kart şeklindeki çalışma izin belgesi, yabancının çalışacağı adrese nitelikli kurye ile gönderilecektir.
⇒ Çalışma izni verilen geçici koruma sağlanan yabancı, işinin gereği olarak farklı bir ilde bulunmasının zorunlu olduğu hallerde, göç idaresi il müdürlüğüne bu durumu bildirmekle yükümlüdür.
İstihdam Kotası:
⇔ İşyerinde geçici koruma kapsamında çalışan sayısının, aynı işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde onunu geçmemesi esastır. Ancak, hiç Türk vatandaşı çalışanı bulunmayan veya toplam çalışan sayısı ondan az olan işyerlerinde, geçici koruma sağlanan en fazla bir yabancıya çalışma izni verilebilir.
⇔ İşveren tarafından; işyerinin kayıtlı olduğu ildeki İl Müdürlüğünden, çalışma izni başvurusu tarihinden önceki dört haftalık süre içerisinde yabancının çalıştırılacağı işi yapacak aynı nitelikte Türk vatandaşı bulunamadığının belgelendirildiği başvurularda, istihdam kotası uygulanmayabilir. Bu hususun Bakanlıkça değerlendirilmesinde, çalışma izni talebinde bulunulan sektör ve illere göre açık iş ve işe yerleştirmeler dikkate alınır.
⇔ İşverenlerce istihdam edilmek istenen ancak o işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde onunu geçen her geçici koruma sağlanan yabancı için, Bakanlığa çalışma izin başvurusunda bulunulması öncesinde il müdürlüklerine başvuruda bulunularak istihdam kotası uygulanmayabileceğine dair belgenin alınması gerekmektedir.
⇔ Bu amaçla işverenlerce il müdürlüklerine yapılan başvuruyu izleyen dört haftalık süre içerisinde, istihdam edilmek istenen geçici koruma sağlanan yabancının çalıştırılacağı işi yapacak aynı nitelikte Türk vatandaşının bulunup bulunmadığına ilişkin olarak il müdürlüklerince gerekli değerlendirme yapılır. Dört haftalık sürenin bitiminde, yabancının çalıştırılacağı işi yapacak Türk vatandaşının o ilde bulunmadığının tespit edilecek olması halinde, il müdürlükleri tarafından işverenlere, geçici koruma sağlanan yabancının istihdam edilebileceğine dair bir belge verilir.
⇔ İstihdam kotası uygulanmayacağına yönelik olarak belge verilirken; işyerinin SGK tescil numarası, çalışma izni talep edilen işin meslek kodu ve o meslekte istihdam edilebilecek yabancı sayısı bilgileri açıkça belirtilmelidir.
⇔ 5253 sayılı “Dernekler Kanunu” uyarınca kamu yararına çalışan dernek statüsüne sahip dernekler ile 4962 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması Hakkında Kanun” uyarınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından insani yardım hizmeti faaliyetlerinde çalıştırılmak istenen geçici koruma sağlanan yabancılara ilişkin Bakanlığa yapılan çalışma izin taleplerinin değerlendirilmesinde istihdam kotası uygulanmamaktadır.
Mesleki Eğitim:
⇒ Geçici koruma sağlanan yabancılar, en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması koşuluyla, Türkiye İş Kurumu tarafından aktif işgücü hizmetleri kapsamında düzenlenen kurs ve programlara katılabilir ve bu kapsamda bir işyerinde mesleki eğitim ve işbaşı eğitimi görebilirler.
⇒ Mesleki eğitimlerini tamamlayan yabancıların eğitim gördükleri işyerinde çalıştırılmak istenmesi durumunda, işverenler tarafından ilgili mevzuat çerçevesinde Bakanlığa başvuruda bulunularak çalışma izni alınması zorunludur. Bu kapsamda yapılan başvurularda istihdam kotası Bakanlıkça farklı uygulanabilir.
Çalışma İzniyle İlgili Diğer Hususlar:
- Geçici koruma sağlanan yabancılar, çalışma izni muafiyeti veya çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışamaz veya çalıştırılamaz.
- Geçici koruma sağlanan yabancıların ve işverenlerin çalışma ve sosyal güvenlik mevzuatı ile diğer ulusal mevzuattan kaynaklanan hak ve yükümlülükleri saklıdır.
- Geçici koruma kapsamında olan yabancılardan çalışma izni harcı alınmakta fakat ikâmet izni harcı alınmamaktadır.
- Geçici koruma sağlanan yabancılara verilen “çalışma izin belgesi” ile “çalışma izni muafiyetine ilişkin bilgi formu” ikâmet izni yerine geçmez.
- Başvuru esnasında istenilen belgelerin yanısıra, Bakanlıkça gerek görülmesi halinde ek belge talep edilebilir.
- Geçici koruma sağlanan yabancılara her seferinde en fazla bir (1) yıl süreli çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti verilmektedir.
- En az altı aylık geçici koruma süresini doldurmuş olan yabancılar, Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine başvurarak “iş arayan” olarak kurum hizmetlerinden yararlanmak amacıyla kayıt yaptırabilirler.
- Geçici koruma sağlanan yabancılara ilişkin “çalışma izni” ile “çalışma izni muafiyeti” başvuruları yabancıların [99] ile başlayan kimlik numarası ile yapıldığından, yabancıların sahip oldukları [98] ile başlayan numaraları ile “http//www.goc.gov.tr/gecicikoruma/Pages/YabanciKimlikSorgulama.aspx” adresinden sorgulama yapılarak [99] ile başlayan numaraları öğrenilebilir.
- Geçici koruma sağlanan yabancının çalışma izninin bulunup bulunmadığı ile çalışma izni muafiyeti kapsamında olup olmadığı, “Yabancı Çalışma İzni Sorgulama Sistemi” üzerinden yabancı kimlik numarası girilerek sorgulanabilir.
MEVSİMLİK TARIM VE HAYVANCILIK İŞLERİNDE ÇALIŞMA İZNİ MUAFİYETİ
Başvuru Şartları:
Geçici koruma sağlanan yabancılardan aşağıda belirtilen şartları taşıyanların çalışma izni muafiyet başvuruları kabul edilir;
⇒ Yabancının geçici koruma kapsamında olduğunu belirten geçici koruma kimlik belgesinin/yabancı tanıtma belgesinin ve yabancı kimlik numarasının olması gerekir.
⇒ Çalışma izni muafiyet başvurusunun yapıldığı tarih itibarıyla en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulmuş olması gerekir.
⇒ Geçici koruma kaydına göre, yabancıya kalma hakkı sağlanan ilde ve sadece mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışmak üzere başvuru yapılması gerekir.
Başvuru Usulü ve Değerlendirme:
⇔ Çalışma izni muafiyet başvurusu, yabancı tarafından geçici koruma kimlik belgesi/yabancı tanıtma belgesi ile geçici koruma ile kalma hakkı sağlanan ildeki İl Müdürlüğüne yapılır.
⇔ İl Müdürlüğünün yetkili kullanıcısı tarafından, yabancının kimlik numarası otomasyon sistemine girildikten sonra sorgulama yapılarak yabancıya ait kimlik bilgileri getirilir.
⇔ Yapılan sorgulamada; yabancının geçici koruma kapsamında olduğu, başvurunun yapıldığı tarih itibarıyla en az altı aylık geçici koruma süresinin doldurulduğu, İçişleri Bakanlığı kayıtlarından teyit edilemezse otomasyon sisteminde işleme devam edilemeyeceği uyarısı alınır.
⇔ Geçici korunan yabancının çalışma izni muafiyeti talep ettiği il bilgisinin seçilmesi ve kaydedilmesi ile kayıt işlemi tamamlanır. Seçilen il kodu ile İçişleri Bakanlığı kayıtlarına göre yabancıya kalma hakkı sağlanan il kodunun uyuşmaması halinde otomasyon sisteminde işleme devam edilemeyeceği uyarısı alınır.
⇔ Geçerli bir çalışma izni bulunan geçici koruma sağlanan yabancının, çalışma izni muafiyet başvurusu yapacak olması halinde otomasyon sisteminde işleme devam edilemeyeceği uyarısı alınır. Ancak, çalışma izninin iptal edilmesi sonrasında muafiyet başvurusuna devam edilebilir.
⇔ Kaydı tamamlanarak talebi uygun görülen geçici koruma sağlanan yabancıya, otomasyon sistemi üzerinden çıktısı alınan “çalışma izni muafiyeti bilgi formu” verilir.
⇔ Çalışma izni muafiyetini iptal ettirmek amacıyla geçici koruma sağlanan yabancı tarafından il müdürlüğüne başvuru yapılması halinde, il müdürlüğünce gerekli iptal işlemi otomasyon sistemi üzerinden yapılır.
Çalışma İzni Muafiyeti Bilgi Formunun Kapsamı ve İçeriği:
⇒ Sadece mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışabilecekleri,
⇒ Geçici koruma sağlanan ilden başka bir ilde çalışma haklarının bulunmadığı,
⇒ Çalışma izni muafiyeti bilgi formunun geçici koruma kimlik belgesi/yabancı tanıtma belgesi ile birlikte ibraz edilmesi zorunluluğunun bulunduğu,
⇒ Muafiyetin sona erme tarihinden sonra çalışmaya devam edilecek olması halinde, İl Müdürlüğüne yeniden başvurulması gerektiği,
⇒ Geçici koruma sağlanan yabancının çalışma izni muafiyeti kapsamında olup olmadığının “Yabancının Çalışma İzni Sorgulama Sistemi” üzerinden yabancı kimlik numarası girilerek sorgulanabileceği,
Çalışma izni muafiyeti bilgi formunda Türkçe ve Arapça olarak belirtilir.
Valiliklere Bildirim:
Mevsimlik tarım ve hayvancılık işlerinde çalışmak üzere çalışma izni muafiyeti bilgi formu verilen geçici korunan yabancıların, il müdürlüklerince her ay otomasyon sistemi üzerinden alınan listesi, izleyen ayın ilk haftası içerisinde Valiliğe bildirilir.